Bir nesil tehlikede, çocuklara çifte kuşatma

Türkiye, çocuk sağlığını tehdit eden iki büyük krizle karşı karşıya. Pestisit kullanımı ve çocuk obezitesindeki artış, yalnızca bireysel değil, toplumsal sağlığı da derinden etkileyen bir halk sağlığı sorununa dönüşmüş durumda. KKTC’de düzenlenen 60. Türk Pediatri Kongresi’nde de gündeme gelen bu tehditler, Türkiye’nin geleceği açısından ciddi uyarılar içeriyor. Özellikle pestisit kullanımı konusunda ortaya çıkan veriler, tablonun düşündüğümüzden çok daha vahim olduğunu gösteriyor. 1980’li yıllarda yalnızca 7, 8 bin ton seviyelerinde olan pestisit kullanımı, son dönemde 57 bin 766 tona ulaşmış durumda. Pestisit kullanımında, Adana 4 bin 849 ton ile ilk sırada yer alırken, Antalya 4 bin 446 ton ile ikinci sırada bulunuyor. Manisa’daki yıllık kullanım oranı ise 4 bin 101 ton olarak dikkat çekiyor.

KALICI HASAR TEHLİKESİ

İstanbul’da yapılan bir araştırma ise satılan her üç gıda maddesinden birinin mevzuata aykırı pestisit kalıntısı içerdiğini ortaya koydu. Türkiye’de hektar başına düşen pestisit kullanımı 2.26 kg ile Avrupa Birliği ortalamasına (3.2 kg/ha) kıyasla düşük görünse de, toplam kullanım miktarının hızlı artışı ve denetimsizlik, çocuk sağlığı üzerinde uzun vadeli ve geri dönüşü zor etkiler yaratma riski taşıyor.

Greenpeace Türkiye’nin 2024 pestisit karnesinden de endişe veren sonuçlar çıktı. 14 tür sebze ve meyveye ait 155 ayrı örneğin analiz sonucuna göre, ürünlerin yüzde 61’inde birden fazla pestisit kalıntısı, yüzde 43’ünde ise en az bir PFAS’li pestisit kalıntısı saptandı.

OTİZME YOL AÇIYOR

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Beslenme ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ertuğrul Kıykım, pestisitlerin çevrede uzun süre kaldığından toprak, su ve gıdalar yoluyla insanlara geçtiğine dikkat çekerken, “Pestisit hemen kaybolmuyor, 20-30 yıl boyunca doğada kalabiliyor. Bu maddeleri topraktan, su kaynaklarından ve besinler aracılığıyla vücudumuza alıyoruz. Özellikle çocuklar bu maddelere karşı çok daha hassas. Zeka ve dikkat eksikliği, hatta otizm gibi nörogelişimsel sorunlara yol açabiliyor” ifadelerini kullandı.

DRAMATİK ARTIŞ

Pestisit kullanımında vahim tablo ve neden olduğu sorunların yanı sıra çocuk obezitesindeki artış da dikkat çeken bir diğer halk sağlığı sorunu. Türkiye’deki çocuklar arasındaki obezite oranı, ABD’deki oranlarla aynı düzeye ulaştığı ortaya çıkarken, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Ana Bilim Dalından Prof. Dr. Ömer Faruk Başer ise Türkiye’deki obezite oranlarının son yıllarda dramatik bir artış gösterdiğini belirtiyor.

KORKUTAN TABLO

Beslenme bozukluğunun Türkiye genelinde yüzde 16 oranında tespit edildiğini dile getiren Prof. Dr. Başer, “Türkiye’de son olarak 5 binden fazla çocuk üzerinde yapılan bir çalışma ile batı tipi diyetin obezite oranlarını artırdığını ortaya koydu. Obezite oranı yüzde 16, beslenme bozukluğu yüzde 22, obezite kaynaklı beslenme bozukluğu yüzde 12 arttı. Ne yazık ki,  2035 yılına kadar çocuklarda obezite oranının yüzde 37’ye kadar çıkması bekleniyor” bilgisini veriyor. 

Obezitenin sadece fiziksel sağlık sorunlarına neden olmakla kalmadığı, aynı zamanda sosyal izolasyon ve psikolojik sorunlar yarattığı vurgulanıyor. 

BAĞIŞIKLIĞI ÇÖKERTİYOR

Beslenme bozukluklarına dikkat çeken bir diğer uzman olan Türk Pediatri Kurumu Başkanı Prof. Dr. Özgür Kasapçopur ise özellikle ilk 5 yaş dönemine dikkat çekerken, “0-5 yaş arası dönem çocukların gelişiminde kritik öneme sahiptir.  Türkiye’de beslenme alışkanlıklarındaki bozulma, gelecekte entelektüel gelişim ve bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi büyük sağlık sorunlarına yol açabilir. Türkiye’nin bu alanda alacağı önlemler, gelecekte çocuk sağlığını önemli ölçüde etkileyecek” ifadelerini kullandı.

[email protected] 

Kaynak: Web Özel